بزرگنمایی:

هر چند همدان و اصفهان اعضای یک پیکرند و جملگی باید در برابر مدعیان خارجی از جمله تاجیکستان و غیره قد علم کنیم اما انتظار می رود افراد یا مجموعه های مسئول در همدان در برابر این دست مطالب که ممکن است دنباله دار بوده و وانگهی دریا شوند، عکس العمل علمی و اصولی نشان داده و به پاسخ نیم بند مطبوعاتی در فضای رسانه ای محلی برای رفع تکلیف اکتفا نکنند.

هفتم دیماه سال جاری، در شماره 4495 روزنامه «نصف جهان» متعلق به استان اصفهان، یادداشتی به قلم سرکار خانم دریا قدرتی پور منتشر شد و در آن یادداشت با روتیتر «انتشار سند تاریخى جدید درباره مدفن قطعى پزشک نامدار ایران» چنین ادعا شده است که بر اساس سند تاریخی نویافته ای، مدفن قطعی شیخ الرئیس ابوعلی سینا پزشک نامدار ایران و جهان در محله کوی گنبد اصفهان است نه در همدان! و در پی آن از مسئولان استان اصفهان خواسته شده تا مقبره ای برای وی در آن مکان ساخته شود.

در این خصوص ضمن اشاره به اینکه شیخ الرئیس افتخار تمامی مردم ایران و جهان است و آرامگاه وی در همدان باشد و در اصفهان نباشد، تفاوتی نکرده و مردم ایران با تمام وجود به این دانشمند فرزانه ایرانی افتخار می کنند، ذکر چند نکته به عنوان فتح بابی برای تدوین و انتشار یادداشت مفصلی در نوبه بعد برای روشن شدن حقیقت لازم است.

اول اینکه اعتبار نسخه خطی که خانم قدرتی پور به آن استناد کرده اند کلا زیر سوال است چرا که اولا فقط به صفحه ای از یک مجلد خطی و تنها به پاراگراف پایانی آن استناد کرده اند. مجلد مذکور دیده نشده و مطالب قبل و بعد از آن صفحه خوانده نشده است. همچنین بر اساس همان اطلاعات خانم قدرتی پور که البته از یک کانال تلگرامی برداشت کرده اند، نویسنده این نسخه خطی اصلا مشخص نیست و سند پژوهان نیک می دانند که اعتبار نسخ خطی  به نویسنده آن است که بر اساس اعتبار نویسنده، مطلب وی تائید یا رد می شود، وگر نه در طول تاریخ بسیاری افراد نظیر عبدالرحمان بن عامر دَوسی مشهور به ابوهُرَیره بوده اند که اعتباری به نوشته های آنان نیست و هزاران نسخه خطی موجود است که چون نویسنده آن مشخص نیست هیچ محققی به آنها استناد نمی کند.

دوم اینکه در همین یک صفحه فوق الذکر مورد استناد نویسنده گمنام، بدون هیچ مقدمه ای و البته بدون ذکر نام شیخ الرئیس در متن، اشاره کرده است که «وقتی مرد او را در همدان دفن کردند و بعد از آن به اصفهان منتقل کرده و در محله کوی گنبد مجددا دفن شد». به همین یک پاراگراف هم صرفنظر از اعتبار سندی آن، چندین ایراد وارد است.

اولا معلوم نیست مطلب در مورد شیخ الرئیس است یا خیر؛ دوما اینکه نویسنده از ادعای خود مطمئن نیست لذا در آخر آورده است که «ولله لعلم» (الله اعلم) یعنی خدا عالم است! که این عبارت در مقام شک و تردید در درستی یا نادرستی مطلبی گفته می‌شود. سوما نویسنده گمنام مدعی نبش قبر شیخ الرئیس در همدان و انتقال جسد به اصفهان و دفن در آنجا شده که با توجه متون تاریخی متعدد به جای مانده از دوران زندگی و پس از فوت شیخ الرئیس(370 -428 هجری قمری-برابر با حدود دوره سامانیان، غزنویان، دیلمیان) و جایگاه علمی، سیاسی و مردمی شیخ الرئیس، تاکنون در هیچ منبع تاریخی چنین چیزی دیده نشده است ضمن اینکه همین نبش قبر هم جای بحث دارد که متخصصان علوم دینی می دانند که عملا غیر ممکن یا بسیار نادر است.

سوم اینکه اعتبار یادداشت ها و مقالات مطبوعاتی با توجه به موضوع مورد بحث، به سطح تخصص نویسنده یا افرادی است که نویسنده با آنها به عنوان متخصص مصاحبه کرده است که در یادداشت روزنامه نصف جهان سرکار خانم قدرتی پور از اصحاب رسانه پر افتخار اصفهان و ایران هستند ولی قطعا مورخ، سند پژوه یا رجال شناس نیستند و چه خوب بود که با متخصصین این امر از جمله جناب استاد نجفقلی حبیبی که بوعلی پژوه برجسته ایست مصاحبه می کردند.

به هر حال همانطور که گفته شد، این یادداشت فتح بابی برای انتشار مستندات متقن متولیان امر در همدان با همکاری پژوهشگران ملی و محلی برای اثبات چندباره وجود پیکر شیخ الرئیس در همدان است که امیدواریم بنیاد بوعلی و میراث فرهنگی همدان در راس متولیان این امر برای اطلاع عموم مردم به خصوص مردم همدان و اصفهان مستندات تاریخی خود را برای ثبت مجدد در تاریخ و انتشار در فضای رسانه ای کشور منتشر کنند.

هر چند همدان و اصفهان اعضای یک پیکرند و جملگی باید در برابر مدعیان خارجی از جمله تاجیکستان و غیره قد علم کنیم اما انتظار می رود افراد یا مجموعه های مسئول در همدان در برابر این دست مطالب که ممکن است دنباله دار بوده و وانگهی دریا شوند، عکس العمل علمی و اصولی نشان داده و به پاسخ نیم بند مطبوعاتی در فضای رسانه ای محلی برای رفع تکلیف اکتفا نکنند.

بنده پیشنهاد می کنم این جریان را بهانه ای قرار داده و نشستی با حضور متخصصان امر در سطح ملی و بین المللی  با موضوع بررسی اسناد تاریخی مرتبط با شیخ الرئیس برگزار کرده تا با پوشش خبری و اطلاع رسانی گسترده داخلی و خارجی هم پاسخی برای دوستان داخلی باشد و هم جوابی دندان شکن برای مدعیان خارجی.

حسن افشاری کارشناس ارشد تاریخ