بزرگنمایی:

هم اکنون در شهرستان های کوچک استان همدان، شعباتی از دانشگاه آزاد، پیام نور و اقماری بوعلی سینا هر کدام با یک سوم ظرفیت مشغول به کار است و همزمان اشتهای سیری ناپذیر مسئولین محلی به دنبال تاسیس دانشکده های بیشتری در زمینه های پزشکی و ... می باشد؛ به نظر می رسد که قوه عاقله استان در رسیدگی به این اوضاع، وظیفه مهم و بلادرنگی داشته باشد.

استادان دانشگاههای استان همدان در رابطه با ضرورت اجرای طرح آمایش آموزش عالی بیانیه تحلیلی خطاب به وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری و نماینده محترم ولی فقیه در استان و استاندار محترم همدان صادر نمودند.

آموزش عالی به عنوان موتور محرک توسعه پایدار در کشور، نیازمند برنامه‌ریزی دوراندیشانه و به دور از ملاحظات سطحی و کوته نگرانه است. عطف به تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری بر لزوم «هم‌گرایی نهادهای علمی»، «کاهش موازی‌کاری‌ها» و «تقویت دانشگاه‌های مادر برای رسیدن به مرجعیت علمی» و پس از سخنرانی ریاست محترم جمهور و ریاست محترم قوه قضائیه در پاییز امسال مبنی بر ادغام واحدهای دانشگاهی کوچک و کم بازده و تجمیع آن ها، مجددا توجهات به موضوع مهم آمایش آموزش عالی معطوف شده است.

بر اساس ماده 3 مصوبه جلسه 776 مورخ 18/12/1394 شورای انقلاب فرهنگی در رابطه با سیاست‌ها و ضوابط اجرایی آمایش آموزش عالی؛ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مکلف است به منظور ساماندهی به واحدهای آموزش عالی، موسسات آموزش عالی را ادغام کند به نحوی که پاسخگوی نیازهای منطقه ای و منجر به کاهش هزینه‌های سربار و ارتقای کیفی خدمات شود؛ علاوه بر آن، مواد 95، 96 و 105 قانون برنامه هفتم توسعه کشور وزارت علوم را مکلف به ساماندهی رشته‌ها مبتنی بر ملاحظات آمایش آموزش عالی و آمایش سرزمین و رفع هم‌پوشانی رشته‌ها و گرایش‌های فعال بر اساس سیاست‌های شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، حذف رشته‌های غیرضرور و افزایش جذابیت تحصیل در رشته‌های دارای اولویت کشور و ارتقای بهره‌وری نظام اداری از طریق کاهش هزینه‌های جاری و چابک سازی، هوشمندسازی، منطقی‌سازی و متناسب سازی اندازه وزارتخانه کرده است.

با این حال، متأسفانه اجرای این طرح ملی در استان همدان با مانع جدیِ بخش‌نگری و مخالفت‌های غیرکارشناسی برخی شخصیت‌های ذی‌نفوذ محلی مواجه شده است که نیازمند ورود جدی دلسوزان جهت ساماندهی به این بخش است. دانشکده های اقماری دانشگاه بوعلی سینا عمدتاً با انگیزه بسط عدالت آموزشی در شهرستان های کوچک تاسیس شده اند ولی آمارها نشان میدهد که به صورت متوسط در ده سال اخیر کمتر از ده درصد دانشجویان این دانشکده ها بومی هستند، حتی اغلب دانش آموزان مستعد این شهرستان ها نیز تحصیل در این دانشکده ها را نمی پسندند و دانشگاه های بزرگ مرکز استان را جهت تحصیل بر می گزینند.

دانشکده های اقماری بیشترین نرخ ریزش دانشجو را در سالهای 1402،1403 و 1404 ثبت کردند که طبق آمار جدید، اخیراً نرخ ریزش تعداد دانشجو در برخی موارد به بیش از 80 درصد نیز می‌رسد. نبود امکانات آموزشی و نیروی انسانی متخصص جهت تأمین اساتید حق‌التدریس که دارای مدرک تحصیلی دکتری تخصصی در رشته‌های مورد نیاز دانشکده باشند؛ اغلب اساتید حق التدریس از مرکز استان و با تحمیل هزینه‌های همچون ایاب و ذهاب تامین می‌شود و آنچنان که پیشتر گفته شد این حجم بالا از هزینه ی حمل ونقل استاد و دانشجو هیچ تاثیر قابل ذکری نیز بر رشد جامعه بومی نداشته است.

نکته جالب توجه آنکه در تشکیل دانشکده های اقماری، اساساً الزامات ساختاری و تشکیلاتی «آیین‌نامه تشکیلات دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی» مصوب 03/12/1394 (برای مثال بند 8 ماده 1) رعایت نشده است و آنچه امروز دانشکده نامیده می شود، اغلب حتی شرایط یک گروه آموزشیِ قانونی و استاندارد را ندارد لذا تاسیس و استمرار فعالیت این دانشکده ها مخالف آئین نامه ی فوق الذکر و ستم در حق دانشجو و جامعه است.

در دهه نود که تعداد دانشجو زیاد بود این وضعیت قابل تحمل بود ولی با کاهش شدید جمعیت دانشجو در سنوات اخیر حتی صندلی های پردیس مرکزی دانشگاه بوعلی سینا در برخی از رشته ها پر نمی شود و ضریب اشتتغال این دانشکده های اقماری زیر ثلث ظرفیت است.

هم اکنون در شهرستان های کوچک استان همدان، شعباتی از دانشگاه آزاد، پیام نور و اقماری بوعلی سینا هر کدام با یک سوم ظرفیت مشغول به کار است و همزمان اشتهای سیری ناپذیر مسئولین محلی به دنبال تاسیس دانشکده های بیشتری در زمینه های پزشکی و ... می باشد؛ به نظر می رسد که قوه عاقله استان در رسیدگی به این اوضاع، وظیفه مهم و بلادرنگی داشته باشد.

در سنوات اخیر رتبه ی دانشگاه بوعلی سینا در بین دانشگاه های کشور پیوسته در حال بدبود است و یکی از علت های اصلی، اتلاف منابع و ظرفیت ها در واحدها کم بازده و عدم اجرای آمایش بوده است. مداخله های غیر تخصصی اصحاب قدرت در بازآرایی سازمانی دانشگاه آن را به ورطه ی خطرناکی کشانده است.

هم اکنون به موجب قانون، شورای آمایش عالی استان همدان تشکیل شده است لیکن قدرت و نفوذ کافی جهت تصمیم گیری وجود ندارد. درخواست مجدانه اساتید بسیجی از نماینده محترم ولی فقیه در استان و استاندار محترم آن است که عملکرد این شورا را تحت حمایت و اشراف خود داشته باشند و زمینه اجرای مصوبات ان را فراهم آورند.

خوشبختانه در یک ماه اخیر، بسیج دانشجویی به موضوع ورود کرده است و از طریق برگزاری جلسات بحث و گفتگو و انتشار بیانیه، پرتو نوری بر این مسئله مهم افکنده است.  اساتید بسیجی حمایت خود را از این حرکت خردمندانه اعلام می کنند و از مقام محترم وزارت درخواست می شود ضمن حمایت از حرکت مطالبه گران، زمینه بسط آگاهی جامعه نسبت به مهمترین مسائل نظام عتف را مهیا سازند. 

و العاقبه لاهل التقوی و الیقین

بسیج اساتید استان همدان